Energietuin van de toekomst combineert duurzame energieopwekking, natuur én landschap
14 oktober 2019
Energietuin van de toekomst combineert duurzame energieopwekking, natuur én landschap
Energieopwekking kan van waarde zijn voor landschap en omgeving. Dat willen de Natuur en Milieufederaties (NMF’s) en Wageningen University & Research (WUR) laten zien met het project Energietuinen Nederland. In de Energietuin gaat grootschalige duurzame energieopwekking samen met natuur, landschap, recreatie en educatie. Eén van de eerste energietuinen van Nederland komt in Assen-Zuid – en kan straks ruim 6000 huishoudens van duurzame stroom voorzien.
Grootschalige duurzame energieopwekking is nodig om klimaatverandering tegen te gaan. “Dit hoeft niet ten koste te gaan van landschap en natuur”, aldus Annie van de Pas, netwerkdirecteur NMF’s. “Door anders naar de gecombineerde opgave van een duurzame en mooie leefomgeving te kijken, laten we zien dat dit elkaar ook kan versterken. Met Energietuinen werken we niet alleen aan het klimaat door grootschalig energie op te wekken, maar ook aan biodiversiteit en aan een passend ontwerp. Op deze schaal, met deze mate van professionaliteit en met veel zeggenschap voor de lokale omgeving is dit een nieuwe aanpak waarmee we stappen zetten naar het energielandschap van de toekomst.”
Energietuinen in heel Nederland
De Energietuinen worden ontworpen en uitgevoerd samen met de omwonenden, gemeente, eigenaren en andere betrokkenen. De fysieke Energietuin kan uiteindelijk bestaan uit zonnepanelen, (kleinschalige) windenergie, waterkracht en/of energieopslag en biomassateelt. Dit wordt gecombineerd met bijvoorbeeld een fietspad, wandelpad, voedselbos, moestuin, picknickveld, uitkijkpunt, maar ook de aanplant van nieuwe vegetatie, houtwallen, kruidenrijk gras, bijenhotels en faunapassages. Het project moet de betrokkenheid onder burgers versterken en de professionaliteit van lokale energie-initiatieven vergroten. De eerste Energietuinen zijn gepland in Assen, Montfoort en Wijhe. Het gaat om grote locaties, variërend in omvang van 20 tot 80 voetbalvelden.
Drentse Energietuin als voorbeeldtuin
De eerste Drentse Energietuin zal in Assen-Zuid worden aangelegd en combineert zonnepanelen met een variatie aan beplanting, zoals een grote bloemenstrook, wellicht een fruitboomgaard, inheemse planten onder de panelen en een kleurrijke “bloeiboog”, die op elk moment van het jaar voedsel en beschutting biedt voor verschillende diersoorten. Bezoekers kunnen straks via een wandelroute langs uitzichtpunten en picknickplekken lopen, waar ook voorlichting gegeven zal worden. Als één van de eerste energietuinen in Nederland zal de Energietuin in Assen-Zuid een voorbeeldfunctie vervullen, zowel op regionaal als landelijk niveau.
De bedoeling is dat er in heel Nederland Energietuinen gaan ontstaan. Het project wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een extra schenking van de Nationale Postcode Loterij.
Ontwerpend onderzoeken
Uit welke elementen de Energietuinen precies gaan bestaan is van tevoren niet te zeggen. Sven Stremke, universitair hoofddocent landschapsarchitectuur aan de WUR, is samen met zijn team verantwoordelijk voor dit proces, dat bekend staat als ‘ontwerpend onderzoek’. Stremke: “Het is een intensief traject, waarbij er in het begin wel 100 mogelijkheden zijn. Door te luisteren naar alle perspectieven, te leren van best-practice en rekening te houden met wet en regelgeving, komt er uiteindelijk een definitief ontwerp uit dat specifiek is voor elk van de drie locaties.” Het project Energietuinen is onderdeel van een groter onderzoekprogramma van WUR naar zonne-energie: het Solar Research Program. Dit programma zoekt naar nieuwe concepten voor zonneparken waarin rekening gehouden wordt met de ruimtelijke kwaliteit, biodiversiteit, bodemkwaliteit, governance, landbouwproductie en technologische innovatie.