F-35s op vliegveld Eelde: van heide- naar herrieprovincie?

16 augustus 2024

F-35s op vliegveld Eelde: van heide- naar herrieprovincie? Prille defensieplannen leiden tot terechte zorg en verzet

De Natuur en Milieufederaties Drenthe en Groningen maken zich grote zorgen over de gevolgen van de nieuwe uitbreidingsplannen van Defensie. In de meest recente plannen is vliegveld Eelde in beeld als start- en landingsplaats voor de F-35 straaljagers. Dat heeft grote gevolgen voor de omgeving, waar inwoners nu al veel geluidsoverlast hebben van het vliegveld. Samen met 17 bewonersorganisaties hebben wij een brief gestuurd en volgen we de ontwikkelingen op de voet.

De plannen van Defensie

Vanwege toenemende internationale spanningen wordt er flink geïnvesteerd in versterking en uitbreiding van het defensieapparaat. Defensie is daarom in heel Nederland op zoek naar extra ruimte voor bijvoorbeeld oefeningen, munitie-opslag en vliegtuigen. Hiervoor is inmiddels een milieueffectrapportage gestart (Plan MER) waarin de effecten voor verschillende varianten in beeld worden gebracht. In deze MER worden de plannen en mogelijke locaties concreet gemaakt. Dit leidt op veel plaatsen inmiddels terecht tot grote zorgen en verzet.

We werden onaangenaam verrast door de berichten dat het Ministerie van Defensie ook onderzoek doet naar plaatsing en oefeningen met F-35 jachtvliegtuigen op vliegveld Eelde. Aanvankelijk was Eelde niet in beeld. Voor de F-35 is volgens Defensie de behoefte om er 2.300 vluchten per jaar bij te krijgen, dit kan op 1 vliegveld of verspreid over 2 vliegvelden. Eerst werden de mogelijkheden op bestaande militaire vliegvelden onderzocht, maar in mei kwamen er ineens 3 civiele vliegvelden (Eelde, Twente en Lelystad) bij. Het aantal extra vluchten is vergelijkbaar met het huidige gebruik van vliegbasis Leeuwarden (2.700).

Grote gevolgen

F-35s zijn zeer luidruchtig. Bewoners rond Leeuwarden ondervinden hier al de gevolgen van. In onze brief vragen we aandacht voor de grote gevolgen op de leefomgeving. Het gebied rondom vliegveld Eelde kent al een grote geluidsoverlast. Er liggen bovendien veel beschermde natuur- en stiltegebieden, zoals Nationaal Park de Drentsche Aa. De rust in deze gebieden zal ernstig worden verstoord door het geluid van F-35-jachtvliegtuigen.

Bovendien wordt bij oefeningen een gebied belast dat voor een groot deel samenvalt met het aardbevingsgebied. Het is onverantwoord om de slachtoffers van de aardbevingen ook met ernstige geluidsoverlast van straaljagers op te zadelen. Als laatste kan het besluit gevolgen hebben voor de recreatiesector, woningbouw in het gebied en de lokale economie in het gebied rondom vliegveld Eelde.

Het vervolg

Wij hebben Defensie in de brief gevraagd bovenstaande punten allemaal mee te nemen in hun onderzoek. Inmiddels hebben ook de provincies Drenthe en Groningen zich uitgesproken tegen de plannen. Wij zullen de verdere ontwikkelingen rond de plannen nauwgezet blijven volgen en waar nodig in actie komen. Defensie verwacht dat het plan MER eind dit jaar wordt afgerond. Begin 2025 zal dan het Ontwerp Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD) door het kabinet worden vastgesteld en ter inzage komen.