Herenboeren Assen: hoe run je een boerderij met 500 mensen?
Herenboeren Assen: hoe run je een boerderij met 500 mensen?
Net ten noorden van Assen, verstopt in het kleine buurtschap Rhee, ligt de Herenboerderij Hof van Rhee: een ontluikend duurzaam paradijs van 20 hectare. Hier produceren 2 boeren, samen met bijna 500 leden van de boerderij, jaarrond duurzame groenten, fruit, kruiden, eieren en vlees. Maar er wordt ook van alles samen georganiseerd, zoals oogstfeesten en rondleidingen voor schoolklassen. Ter ere van 10 jaar Herenboeren kun je op 2 juni zelf een kijkje komen nemen bij dit inspirerende voorbeeld van gemeenschappelijke, lokale en duurzame landbouw.
Op de lange oprijlaan van de Herenboeren Assen word je eerst begroet door het zachte geloei van de mooie brandrode koeien. Overal duiken de zwaluwen over het open landschap en ontwijken behendig de aangeplante bomen, struiken en bloemen langs de weg. De varkens verderop komen enthousiast op je af rennen en de rijen groeiende wortelen, preien en uien kleuren het land groen. Tientallen kippen scharrelen in de boomgaard achter de 2 houten kapschuren – en in de kassen kruipen de tomaten langzaam de hoogte in.
Een veelkleurig gezelschap
Georg Kreuzberg is 1 van de bijna 500 Assense Herenboeren – en lid van de communicatiewerkgroep. Hij vertelt met enthousiasme over hun boerderij, waar hij al 5 jaar met plezier samenwerkt met zijn mede-Herenboeren, eerst bij het opstarten en nu bij het runnen van de boerderij. “Mensen denken vaak: dat trekt alleen maar geitenwollensokken types aan, maar dat is niet waar. Zo veelkleurig als de leden zijn, zo veelkleurig zijn ook de redenen om mee te doen. De rode draad is dat mensen graag lokaal en duurzaam willen eten, maar veel mensen willen ook gewoon concreet bezig zijn met duurzame landbouw.”
- Wat is een Herenboerderij?In Nederland zijn al 21 Herenboerderijen en er zijn er nog eens tientallen in oprichting. Als Herenboer ben je met ongeveer 250 andere huishoudens mede-eigenaar van je eigen boerderij. Er zijn boeren in dienst die de boerderij aansturen, maar de meeste leden helpen mee in verschillende werkgroepen en samen bepalen de leden en boeren wat en hoe er wordt geteeld. De oogst haal je wekelijks op. Om lid te worden leg je als huishouden eenmalig €2000 in (€1000 voor een eenpersoonshuishouden) en er zijn maandelijkse kosten voor een abonnement (keuze uit vegetarisch of vlees). Stichting Herenboeren Nederland coördineert het opzetten en de succesvolle exploitatie van alle Herenboerderijen. Bekijk voor meer informatie deze video over Herenboeren: https://vimeo.com/314484703
Het voedsel: van kipcaravan tot kruidentuin
Er wordt van alles verbouwd door de 2 boeren (Henk en Hans) die in loondienst zijn van de boerderij, met hulp van de leden. Georg vertelt: “We telen 35 tot 50 soorten groenten en fruit, het hele jaar door, op het land, in de boomgaard en in 2 kassen. Daarnaast hebben we een aantal runderen en varkens en staat er een verplaatsbare kipcaravan in de boomgaard. De kippen houden zo het onkruid in toom tussen de bomen. We zijn verleden jaar ook begonnen met een kruidentuin en we hebben zelfs asperges aangeplant.”
Maar die grote diversiteit aan voedsel is wel veel werk. “Leden zijn niet verplicht om mee te werken, maar het is wel zo dat het niet kan zonder hulp,” vertelt Georg. “We hebben een aantal werkgroepen waarin mensen actief kunnen worden, zoals logistiek, communicatie, activiteiten en biodiversiteit. Daarnaast is er natuurlijk het werk op het land: je kunt als Herenboer echt ervaren hoe de landbouw werkt, door bijvoorbeeld mee te werken op de machines met poten en oogsten.” De leden zijn ook direct betrokken bij het runnen van de boerderij. “Zo doen we elk jaar een uitgebreide enquête, waarin leden kunnen aangeven waar ze bijvoorbeeld meer of juist minder van willen en of ze andere wensen en ideeën hebben. Op basis daarvan maken de boeren een teeltplant.”
Samen sta je sterker
Uitdagingen zijn er ook. “Natuurlijk gaat er weleens iets mis, zo hadden we vorig jaar nauwelijks aardappelen. Maar we hebben een belangrijk voordeel als Herenboeren: we hoeven niet te leven van wat het land opbrengt. We dragen het risico met 250 gezinnen en dat geeft ontzettend veel rust,” legt Georg uit.
Er is ook veel ruimte voor gezelligheid. Georg vertelt: “Vorig jaar hebben we bijvoorbeeld met de eerste appeloogst verschillende appeltaarten gebakken -en gegeten- en we organiseren elke maand een gezamenlijke borrel. Laatst hebben we ook bier gebrouwen, hadden we een gekke hoeden wedstrijd en een doe-middag voor kinderen waarbij we egelhuisjes bouwden. Zo verzint de activiteitencommissie het hele jaar door leuke dingen die we met elkaar kunnen doen. Al met al werkt dat heel verbindend, niet alleen met ons voedsel maar ook met elkaar.”
Ook voor de smallere beurs
Nu de Herenboerderij goed loopt is er ook meer tijd voor samenwerkingen, onderwijs en maatschappelijke betrokkenheid. “Zo komt er regelmatig een groep vroeg dementerenden van Interzorg helpen op de boerderij, die vinden het hartstikke leuk om hier wat te doen. Ook werken we samen met de stichting Sociaal en Vitaal, zij ontwikkelen groentetuinen voor mensen met een smalle beurs. Je moet wel geld inleggen als je bij ons mee wilt doen, dus we kijken al langer of we daar iets aan kunnen doen,” aldus Georg. En dat is nog niet alles: “Laatst heb ik een lezing gegeven bij het Parkinson café en we willen graag meer doen met onderwijs, zoals rondleidingen voor schoolklassen. Het is fijn dat daar nu ruimte voor is.”
Meedoen of een kijkje nemen?
Ter ere van het 10-jarig bestaan van de Herenboeren zijn er dit jaar extra activiteiten. Zo is er op zondag 2 juni een open huis met meerdere rondleidingen. Je kunt je hier opgeven voor de open dag. En er is nog meer goed nieuws: Herenboeren Assen heeft weer plek voor nieuwe leden! Hier lees je alles over een lidmaatschap.
Meer weten? Neem dan contact op met:
Judith van den Berg
Ontwikkelaar Mooi, Natuurlijk en Voedzaam Drenthe