Inwoners betrekken bij de energietransitie: Emmen en Assen doen het zo

17 december 2019

Inwoners betrekken bij de energietransitie: Emmen en Assen doen het zo

Investeren in een zonnecentrale – en de winst gebruiken om ook buurtgenoten die het minder breed hebben zonnepanelen op hun dak aan te bieden. Het klinkt misschien te mooi om waar te zijn, maar het is wel waar we in Drenthe naartoe willen. Een snelle transitie naar duurzaam en lokaal opgewekte energie waar álle inwoners aan mee kunnen doen.

“Tien jaar geleden was je nog idealist als je zonnepanelen nam, maar tegenwoordig vragen mensen juist waarom je nog géén zonnepanelen hebt,” zo vat wethouder René van der Weide van de gemeente Emmen de versnelling in de duurzame energietransitie samen. Drentse gemeentes en de provincie zijn hier volop mee bezig.

Maar hoe zorgen we voor een transitie die niet alleen snel, maar ook eerlijk verloopt? Waarbij het mooie Drentse landschap (zoveel mogelijk) wordt behouden en waar bewoners over kunnen meedenken en van kunnen profiteren? Over deze vragen spraken zo’n 50 beleidsmakers; wethouders, statenleden, bestuurders van energiecoöperaties en andere geïnteresseerden op 12 december op de bijeenkomst “Panorama Drenthe: Nieuwe Energie in het Landschap,” georganiseerd door de Natuur en Milieufederatie Drenthe in samenwerking met de Provincie Drenthe.

Beleidskaders voor zonneparken

Zowel de gemeente Emmen als Assen werden de afgelopen jaren overspoeld met aanvragen voor nieuwe zonneparken. Om een wildgroei aan zonneparken te voorkomen zijn zij hier beleid voor gaan maken. In hun presentaties tijdens de bijeenkomst kwamen veel inspirerende punten en randvoorwaarden naar voren. Zo krijgen projecten voorrang die gebruik maken van zon op dak of een locatie met een dubbelfunctie, zoals de parkeerplaats met zonnepanelen bij het TT circuit.

Ook zien zij inpassing in het landschap als een belangrijke voorwaarde, en meerwaarde voor de natuur als groot pluspunt. De Energietuin Assen-Zuid is hiervan een prachtig voorbeeld. Hier wordt in de toekomst duurzame energie opgewekt in combinatie met ecologie, recreatie en educatie. Bovendien is 50% van de Energietuin straks in handen van een lokale energiecoöperatie – en zal de energie deels door omwonenden worden afgenomen. Vier keer lokaal dus, legt Tom Verloop van Energiecoöperatie Duurzaam Assen uit in zijn presentatie.

Lokaal opgewekt

Dit lokale aspect van zonneparken is een belangrijke, vinden ook veel aanwezigen. Deze gemeentes hebben in hun beleidskaders staan dat er aantoonbaar maatschappelijk draagvlak moet zijn bij de omwonenden van een project én dat de winst uit de verkoop van energie ten goede moet komen aan de omgeving. Het staat inmiddels ook in het klimaatakkoord: het streven is dat 50% van de productie eigendom wordt van de lokale omgeving (inwoners en bedrijven).

Om dit te bereiken moet je veel met de omwonenden in gesprek. Diverse gemeenten hebben al goede ervaringen met bewonersparticipatie. In Assen werden bijvoorbeeld bewonersavonden en werkgroepen georganiseerd – en de gemeente Noordenveld is bezig met het opstellen van spelregels voor het betrekken van inwoners. Ook in Emmen zijn de ervaringen positief: als inwoners en ontwikkelaars samenwerken staan ze niet langer tegenover elkaar, maar juist naast elkaar.

Energietransitie voor álle inwoners

Maar wat ondanks succesvolle bewonersparticipatie een uitdaging blijft is het creëren van kansen voor mensen die het minder breed hebben, zodat écht iedereen mee kan doen met de energietransitie. Dit is ook in de discussie tijdens de bijeenkomst een primair gespreksonderwerp. Volgens meerdere aanwezigen zouden overheden hierbij, alsook in de andere randvoorwaarden voor de energietransitie, de regie moeten nemen.

Het stemt hoopvol dat er binnen de provincie al zoveel goede voorbeelden zijn – en we vertrouwen erop dat deze bijeenkomst de aanwezigen inspireert om vooral van elkaar te leren. Want de energietransitie kunnen we alleen sámen volbrengen.