Natuur in Drenthe: natuurinclusiviteit als oplossing voor klimaat, mens en milieu

5 maart 2023

Natuur in Drenthe: natuurinclusiviteit als oplossing voor klimaat, mens en milieu 

Natuur raakt ons allemaal – en maakt Drenthe uniek en aantrekkelijk. Natuurbehoud valt grotendeels onder het takenpakket van de Provincie en is onlosmakelijk verbonden met onze waterhuishouding. Dit maakt het één van de grote thema’s van de komende Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen. Het gaat niet goed met de natuur, maar er liggen ook kansen, zoals het afronden van het Natuurnetwerk, investeren in natuurinclusieve landbouw en het terugbrengen van landschapselementen. Tijdens het vierde pop-up themapodium in aanloop naar de verkiezingen, bij de Holtinger Schaapskooi, verkenden we de uitdagingen en oplossingen voor de Drentse natuur met deskundigen en politieke partijen.

3 maart 2023 – We starten de bijeenkomst met beschuit met muisjes, want afgelopen maandag zijn de eerste lammetjes geboren bij de Holtinger Schaapskooi! Het Holtingerveld is een prachtig natuurgebied, die mede door een schaapskudde van zo’n 350 schapen en 30 vrijwilligers wordt beheerd. Maar het is ook een gebied waar bijvoorbeeld de gevolgen van stikstofdepositie goed zichtbaar zijn: het Pijpenstrootje, een taaie grassoort, is zelfs met zoveel schapen soms lastig in toom te houden en verdringt de heide.  

De staat van de Drentse natuur 

Onderzoeker en soortenkenner Jan Grotenhuis vertelt dat de staat van de natuur in Drenthe een wisselend beeld geeft. Het verhaal van de Drentse bossen is anders dan van heide, boerenland of nattere veengebieden. Er is in alle gebieden zowel toe- als afname te zien van soorten, maar per saldo staat het er niet al te best voor. Zo zijn bossen door allerlei invloeden van buitenaf erg gevoelig voor plagen, zoals de letterzetter, een kevertje waardoor er momenteel veel naaldbomen doodgaan. In heidegebieden gaat het slecht met de heidevlinders, reptielen, vogels en libellen. Deze gebieden hebben last van stikstof en ervaren veel druk door recreatie. Het is wel goed te zien dat het verbinden van natuurgebieden, door bijvoorbeeld het Natuurnetwerk Nederland (NNN), positieve effecten heeft, met name in natte gebieden.  

Maar als we kijken naar het agrarisch gebied, het grootste deel van Drenthe, is de afname van soorten enorm: zo zijn akker- en weidevogels, zoals de veldleeuwerik, patrijs en grutto, wel 50% tot 90% achteruitgegaan. Dat het met sommige soorten, zoals ganzen, wel goed gaat, doet niet af aan het algemene beeld: het gaat slecht met de agrarische natuur.  

Transitie van het buitengebied 

Jan Gorter, Provinciaal Ambassadeur Drenthe bij Natuurmonumenten, legt uit dat we voor een grote transitie van het buitengebied staan. Hij neemt ons mee in eerdere transities, zoals de ontginning van voedselarme gronden en de ruilverkaveling. “We hebben nu opnieuw grote problemen, zoals klimaatverandering, stikstof en de waterbeheertransitie. De landbouw moet nu écht weer gaan veranderen, maar dat kunnen we. We hebben het namelijk al 4 keer gedaan. Maar deze transitie moet wel perspectief bieden en voor iedere boer moet er een keuze zijn: stoppen, verduurzamen of verplaatsen. Ik zou willen oproepen: laten we praktisch worden, we kunnen dit gewoon.” 

De kracht van de Drenten 

Natuurlijk ligt de oplossing niet alleen bij de landbouw, want iedere Drentse burger kan kracht uitoefenen. Grietje Loof, klimaatburgemeester van Hoogeveen, is hier een goed voorbeeld van. Al járen steekt zij de handen uit de mouwen voor de Drentse natuur, om mensen te laten zien hoe verschrikkelijk mooi het is in Drenthe en de bewustwording te vergroten. “Drenthe mag zo blij zijn met al die vrijwilligers,” vindt Grietje. “Je kunt als burger echt kracht uitoefenen. Samen maken we Drenthe mooier, dáár zit de kracht.”

Visies van de partijen  

Hieronder lees je een korte samenvatting van de pitches van de verschillende partijen, die zij tijdens het podium hebben gegeven. 

• SGP: verduurzamen is nodig, maar wel de tijd nemen
  Tom Koekoek van de SGP benadrukt dat we een visie nodig hebben om te weten welke koers we gaan varen. De SGP vindt dat we verantwoording hebben af te leggen voor wat we met de aarde hebben gedaan – en dat we de aarde willen doorgeven aan de volgende generaties. We zullen dus met z’n allen aan het werk moeten. Maar natuurinclusieve landbouw betekent ook dat we als consument natuurinclusief gaan betalen. De SGP concludeert dat er veel geld moet komen en dat we moeten kijken wat er kan. Daar is ook tijd voor nodig, ondanks dat de urgentie wel wordt gevoeld. Volgens de SGP willen de boeren wel, en moeten we hen altijd een keuze geven. Ook moet er echt geld bij en moet de provincie hier ook beleid naar maken. Het volledige verkiezingsprogramma staat op: https://drenthe.sgp.nl/

• BBB: boeren beperkt door de regels
  Jan Brouwer van de BBB geeft aan dat boeren niet het probleem zijn, maar graag de oplossing zijn. Zij worden daarin echter beperkt door de regels. Wat de BBB betreft moeten daarin stappen worden gezet, met alle partijen, en moet er samen goed beleid en goede plannen worden gemaakt om de transitie in te gaan. Voor de BBB is het wel de vraag hoe we het als consument gaan betalen. Jan Brouwer is 5e generatie melkveehouder nabij het Holtingerveld en hun eigen melk wordt ook verkocht in de lokale winkel, maar die melk is duurder en dat zal betaald moeten worden. Het volledige verkiezingsprogramma staat op: https://boerburgerbeweging.nl/drenthe/

• D66: natuur en landbouw in harmonie
  Bouchra Zouine vertelt dat D66 staat voor grote transities en natuur en landbouw weer in harmonie en balans wil brengen. D66 staat voor een gezonde bodem, gezond water, gezonde lucht en een gezonde leefomgeving en wil stappen nemen op het gebied van biodiversiteit, waterkwaliteit en gewasbescherming. Als de stikstofcrisis ons iets heeft laten zien is dat er, volgens D66, niet altijd harmonie is tussen natuur, samenleving en economie. Maar de landbouw kan een versterking zijn om de natuur te herstellen. De komende tijd is het ook zaak om natuur, bodem en water een plek te geven in het Provinciaal Programma Landelijk Gebied. Het volledige verkiezingsprogramma staat op: https://www.cda.nl/drenthe/standpunten/verkiezingsprogramma

• GroenLinks: geef natuur eigen vermogen tot herstel terug
  Henk Nijmeijer van GroenLinks neemt binnenkort afscheid als Statenlid en heeft recent een column geschreven, die hij (deels) voordraagt. Hij noemt dat het belangrijk is om de natuur de ruimte te geven om het eigen evenwicht te hervinden. GroenLinks staat voor behoud van het Drentse landschap en de karakteristieke flora en fauna. Henk Nijmeijer roept op om de handen ineen te slaan, want de kracht van Drenthe zit in samenwerking. Het volledige verkiezingsprogramma staat op: https://drenthe.groenlinks.nl/home

• CDA: boeren ruimhartig vergoeden
  Volgens Bart van Dekken van het CDA is er wel wat aan de hand in Drenthe, omdat het vinden van constructieve verbindingen onder druk staat en de polarisatie steeds venijniger wordt. Hij pleit voor natuurbeheer die ertoe doet en wil dat boeren ruimhartig worden vergoed op het moment dat ze schade lijden. Daarnaast wil het CDA dat we teruggaan naar respect en waarden die ertoe doen – en dat we moeten gaan voor constructieve samenwerking en creatieve verbinding. Het volledige verkiezingsprogramma staat op: https://www.cda.nl/drenthe/standpunten/verkiezingsprogramma

Drenthe is een prachtige provincie met veel natuur en landschapswaarden. Deze worden door diverse politieke partijen ook omarmd. Natuurlijk zijn er ook grote verschillen tussen de 19 partijen die meedoen aan de verkiezingen. De partijprogramma’s, maar ook ons Verkiezingsdebat op 7 maart, kunnen hierin meer inzicht geven.  

Kiezen voor de Kracht van Drenthe  

Onder het motto Kiezen voor de Kracht van Drenthe hebben De Natuur en Milieufederatie Drenthe, Natuurmonumenten, Het Drentse Landschap, het Instituut voor Natuureducatie (IVN) en Landschapsbeheer Drenthe de handen ineengeslagen. In de aanloop naar de verkiezingen organiseren wij een reeks pop-up podia over belangrijke thema’s voor de komende verkiezingen. We reikten een pamflet uit met de speerpunten voor de verkiezingsprogramma’s en de komende bestuursperiode. Ook houden de organisaties op 7 maart een verkiezingsdebat in Grolloo, met inspirerende sprekers, prikkelende stellingen en interactieve debatsessies met lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen van Drenthe.