Uitspraak rechtbank herbevestigt noodzaak omgevingsbeleid voor bollenteelt
2 juli 2021
Uitspraak rechtbank herbevestigt noodzaak omgevingsbeleid voor bollenteelt
Voor lelieteelt in de nabijheid van Natura 2000-gebieden zal in de toekomst mogelijk een natuurvergunning nodig zijn. Dit blijkt uit een uitspraak van de rechtbank in een zaak van Milieudefensie Westerveld tegen de provincie Drenthe. Wat de precieze gevolgen van deze verstrekkende uitspraak zijn, is nog niet overzien. Wel is duidelijk dat helder en consistent omgevingsbeleid nodig is. Dat werd ook al opgetekend in het rapport Uitgesproken! (oktober 2019).
Milieudefensie Westerveld is in 2019 tegen de provincie Drenthe in beroep gegaan, omdat de provincie het verzoek om handhavend op te treden tegen een lelieteler uit Vledder had afgewezen. Dat handhavingsverzoek ging concreet over de aanleg van drainage op een aantal percelen in de nabijheid van Natura 2000-gebied Holtingerveld. In haar uitspraak van 18 juni jl. oordeelt de rechtbank dat lelieteelt in dit specifieke geval juridisch niet kan worden gezien als ‘bestaand gebruik’, Voor bestaand gebruik is geen vergunning nodig. Dat gaat in dit geval dus niet op.
Dat komt omdat het bedrijf sinds 1990 flink is uitgebreid en ook de bijbehorende werkzaamheden, zoals grondwatergebruik, drainage, beregening en het gebruik van bestrijdingsmiddelen sindsdien zijn uitgebreid. Ook concludeert de rechtbank dat de provincie onvoldoende onderzoek heeft gedaan naar eventuele effecten van drainage en het gebruik van bestrijdingsmiddelen op Natura 2000-gebied Holtingerveld. De provincie moet deze zogenaamde passende beoordeling alsnog gaan doen en op basis daarvan beoordelen of al dan niet een natuurvergunning aan de lelieteler kan worden verleend.
De vraag is nog wat de consequenties van deze uitspraak voor andere lelietelers of de landbouw in het algemeen zijn. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen, drainage en beregening uit grondwater is namelijk niet alleen beperkt tot de lelieteelt. De provincie kan op zich nog tegen de uitspraak in beroep bij de Raad van State.
Hoe nu verder…
Ons advies is dat de provincie naar aanleiding van deze uitspraak nu echt eens werk moet gaan maken van specifiek omgevingsbeleid voor de bollenteelt.
De groei van de bollenteelt is in Drenthe al heel lang onderwerp van zorg en discussie. De teelt gaat gepaard met grote hoeveelheden bestrijdingsmiddelen en intensivering van het grond(water)gebruik en vindt in Drenthe ook steeds meer plaats in kwetsbare gebieden.
In oktober 2019 adviseerden Martha Buitenkamp en Marga Kool al in hun rapport Uitgesproken om een helder en consistent beleid en maatregelen op het snijpunt van landbouw, volksgezondheid en ruimtelijke ordening voor de bollenteelt op te stellen. Sindsdien hebben de overheden (Rijk, provincie, waterschap én gemeente) daar nog op geen enkele manier werk van gemaakt. Deze uitspraak kan bovendien leiden tot enorme onzekerheid voor ondernemers en een hele papierwinkel aan onderzoek en vergunningenprocedures. Daar zit ook niemand op te wachten.
Wij stellen voor om van te voren aan te geven waar intensieve (bollen)teelt wel en niet is toegestaan en daarbij uit te gaan van het voorzorgprincipe. Sluit kwetsbare gebieden in de nabijheid van natuurgebieden, woongebieden en waterwingebieden uit. De provincie kan deze kwetsbare gebieden opnemen in de Provinciale Omgevingsverordening en de gemeenten dienen deze vervolgens over te nemen in hun omgevingsplannen. Dat schept duidelijkheid voor telers én bewoners en voorkomt verdere negatieve effecten op natuur- en waterwingebieden.
Meer informatie
Lees hier de uitspraak van de rechtbank
Lees hier het rapport Uitgesproken