Verlichting langs de snelwegen stap terug?
17 oktober 2019
Verlichting langs de snelwegen stap terug?
Deze zomer bleek dat Cora van Nieuwenhuizen, minister van infrastructuur, van plan is de lampen langs de snelweg ’s nachts weer te laten branden. De Natuur en Milieufederatie Drenthe vindt dit een slecht plan. Het leidt tot meer energiegebruik, minder duisternis en de veiligheidseffecten zijn onduidelijk.
Openbare verlichting vraagt om 1,5 procent van alle elektriciteit. Zonde van het geld, vindt Mattheus Bleijenberg, campagneleider van de Nacht van de Nacht van de Natuur en Milieufederaties. “We waren in Nederland net bezig de lichtvervuiling terug te dringen. Rijkswaterstaat was juist overal ledlichten aan het installeren, en slimme systemen die niet continu branden. Dat wordt allemaal tenietgedaan”, aldus Bleijenberg. Lichten uit laten, heeft geen effect op de veiligheid. Lichtmasten weghalen, zorgt wellicht zelfs voor minder verkeersdoden. Op de natuur en energiekosten heeft het uitdoen van de verlichting juist een positief effect. Daarom pleiten wij als Natuur en Milieufederatie Drenthe voor het uitlaten van de lichten.
Veiligheid als reden?
Al een aantal jaren (sinds 2013) blijft de verlichting ’s nachts, tussen 23.00 en 05.00 uur, uit op bepaalde snelwegen. Uiteindelijk zou 2000 van de 5000 kilometer aan snelweg in Nederland ’s nachts donker blijven. Met het plan van de minister halen we dat getal niet meer. Het verduisteringsplan stagneerde in 2017 bij 550 kilometer. Reden hiervoor is dat verlichting zou bijdragen aan de verkeersveiligheid, of de beleving daarvan. Het aantal verkeersdoden stijgt, volgens het Instituut Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid. Op welke wegen dit het geval is, en of er meer doden vallen op de donkere wegen, weten we niet. Volgens een studie van Rijkswaterstaat uit 2011 zijn er mét verlichting 12 verkeersdoden per jaar en zonder 12,3. De laatste drie jaren waren dat 15 zonder verlichting en 15 mét verlichting. Een verwaarloosbaar verschil dus. Bovendien vallen jaarlijks 16 doden door botsingen tegen lichtmasten.
Effect op de natuur
Een overdaad aan licht verstoort het bioritme van allerlei organismen en kan een heel ecosysteem ontwrichten. Dit heeft allerlei indirecte gevolgen. Veranderingen in de verhouding tussen licht en donker is vaak het natuurlijke signaal voor veranderingen in gedrag, zoals trek- en broedgedrag en voedsel-zoeken. Verstoring daarvan leidt tot aantasting van de conditie en alertheid. De Wet Natuurbescherming verbiedt verlichting wanneer dit beschermde dieren verstoort. Daarom voert Rijkswaterstaat ‘quickscans’ uit om te kijken of en waar deze wet botst met de lampen weer aandoen. In die gevallen wil de minister ‘compenserende maatregelen’ uit gaan voeren. Dat lijkt op dweilen met de kraan open. Wat ons betreft moet de knop om. Laat het donker donker. En breng de snelheden omlaag. Daarvan zijn de veiligheidseffecten duidelijk en zijn veel meer belangen mee gediend.