Versnellen transities nóg urgenter door oorlog in Oekraïne
4 april 2022
Versnellen transities nóg urgenter door oorlog in Oekraïne
De oorlog in Oekraïne is afschuwelijk en de gevolgen zijn ingrijpend. In eerste plaats vanwege de humanitaire crisis. We moeten er alles aan doen om dit tij te keren en leven mee met de slachtoffers. Tegelijkertijd moeten we ook stil staan bij de betekenis die deze situatie heeft voor ons werk. Het maakt het versnellen van de energietransitie en de omslag naar natuurvriendelijke landbouw en visserij nóg urgenter. Waarom is het juist nu tijd om door te pakken?
Olie en gas juist nu afbouwen
De huidige ontwikkelingen tonen eens te meer aan hoe onhoudbaar onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen is. Door gas en olie te blijven gebruiken, brengen we grote schade toe aan ons klimaat én spekken we de kas van ongewenste regimes. Allebei zeer onwenselijk.
Nederland is, na China, de grootste importeur van fossiele brandstoffen uit Rusland, vooral olie. Daarom zou juist nu een snelle en structurele inzet op energiebesparing, afbouwen van olie, gas en kolen en de overgang naar duurzame, natuurvriendelijke opwekking van energie onze prioriteit moeten hebben. Dit vraagt om een systeemverandering waarbij we écht de omslag maken naar een CO2-neutrale samenleving. Overstappen op olie en gas uit andere landen of opties als kernenergie en kolencentrales bieden geen duurzame oplossing.
Gelukkig willen steeds meer mensen hiervoor in actie komen. En ook de Natuur en Milieufederatie Drenthe zet zich hier met nog meer motivatie en kracht voor in. Maar tegelijkertijd vraagt dit ook om een landelijk masterplan voor grootschalige energiebesparing. Recent hebben we hiervoor samen met brancheorganisaties een oproep gedaan.
Doorpakken met vergroening landbouw en visserij
Naast de energietransitie moeten we ook de transitie versnellen naar een natuurvriendelijke en toekomstbestendige landbouw en visserij in Nederland en Europa. Uit de landbouwhoek gaan geluiden op om het met deze transitie nu maar even wat rustiger aan te doen. Het argument dat daarbij wordt gebruikt, is dat de vergroenings- en duurzaamheidsmaatregelen de voedselzekerheid in gevaar zouden brengen. Het omgekeerde is waar. Klimaatverandering en de snel afnemende biodiversiteit zijn de grootste bedreigingen voor voedselzekerheid. De transitie naar duurzame landbouw en visserij zal niet alleen bijdragen aan het herstel van bodem, water en klimaat, maar juist ook aan het toekomstperspectief van de landbouw en de inkomenspositie van de Nederlandse boer. De huidige situatie toont dan ook juist de urgentie aan om nu door te pakken met de vergroening, in Nederland en Europa.
Door als Europese landen in te zetten op minder gebruik van kunstmest, kortere voedselketens, plantaardige voedsel- en eiwitbronnen, een gezonde bodem, en door te gaan met het verduurzamen van de visserijsector en het afbouwen van het gebruik van fossiele brandstoffen, zijn we minder afhankelijk van de wereldmarkt en zorgen we voor een toekomstbestendige en natuurvriendelijke landbouw en visserij.
Compensatie moet de transitie versnellen
De oorlog en bijkomende sancties zorgen voor stijgende benzineprijzen, oplopende energierekeningen en duurder voedsel. Bij compensatie van huishoudens met een lager inkomen is het wel van belang dat deze de transities in de landbouw en energie versnelt. Bijvoorbeeld door de huizen van mensen met lagere inkomens nu en gratis te isoleren (en deze huishoudens tot die tijd te compenseren).
De oorlog dwingt ons te kijken naar ons eigen handelen
De ontwikkelingen in Oekraïne tonen ook vanuit geopolitieke redenen het belang aan van het klimaatakkoord van Parijs en het realiseren van de Green Deal van Eurocommissaris Timmermans. Het behalen van deze doelstellingen is een belangrijke voorwaarde om de energie- en landbouwtransitie te realiseren om daarmee ook onze afhankelijkheid van grondstoffen uit instabiele of ondemocratische landen af te bouwen.
Laten we hopen dat de vrede in Oekraïne zo snel mogelijk aanstaande is. En tegelijkertijd fundamentele lessen trekken die verder gaan dan het verdedigen van onze eigen directe belangen. In onze ogen zal meer vrede mét de aarde ook meer vrede óp de aarde betekenen.