Tijdens ons jubileumjaar in 2021 – 2022 blikken we terug op 50 bijzondere momenten van de afgelopen 50 jaar Natuur en Milieufederatie Drenthe. Benieuwd wat we nog meer hebben gedaan rondom het thema ‘afval’ de afgelopen jaren?
1979 – Demonstratie Gasselte
Demonstratie Gasselte
Het is een zonnige dag in juni 1979 als ruim 25.000 mensen naar Gasselte in Drenthe afreizen om te demonstreren. Aanleiding is het voornemen van minister Lubbers (Economische Zaken) om radioactief afval op te slaan in ondergrondse zoutkoepels in Drenthe. De grote opkomst maakt dat 2 juni 1979 de boeken in gaat als een van de grootste demonstraties van Drenthe. Geert Kroezenga, destijds een van de grote trekkers van deze demonstratie, vertelt op de radio en in een documentaire van RTV Drenthe (met de beelden van destijds) hoe dat verliep.
In de jaren zeventig groeide de anti-kernenergiebeweging (AKB) sterk. De kracht en het karakter van de beweging was dat deze bestond uit een groot aantal lokale groepen in heel Nederland. In Drenthe sloten tientallen van deze AKB-groepen zich aan bij de Milieuraad (nu Natuur en Milieufederatie Drenthe) waarmee ook de provinciale samenwerking werd georganiseerd.
Plannen van tafel
Het verzet tegen kernenergie leidde in de zeventiger en tachtiger jaren tot een groeiend bewustzijn en een enorme omslag in het denken over de risico’s van kernenergie. Plannen voor een grote uitbreiding van kerncentrales gingen van tafel, maar de bestaande kerncentrales produceren tot op heden grote hoeveelheden gevaarlijk radioactief afval. Voor dit afval is vandaag de dag nog steeds geen oplossing gevonden. Het wordt nu ‘tijdelijk’ bovengronds opgeslagen in zwaarbeveiligde bunkers in Zeeland.
Levensgevaarlijk afvalprobleem
Ook na de demonstratie in Gasselte bleef en blijft de dreiging van ondergrondse opslag dus aanwezig. In 1986 werd de overleggroep ‘zoutkoepeloverleg’, tegen opslag van kernafval in ondergrondse zoutkoepels, opgericht. De Milieuraad (nu Milieufederatie) heeft zich samen met zoutkoepeloverleg ook in de jaren na de demonstratie op allerlei wijzen ingezet voor een meer duurzame energievoorziening. Zonder kernenergie, want dat hebben we niet nodig.
Als we, naast het klimaatprobleem, de volgende generaties ook nog duizenden jaren met een levensgevaarlijk afvalprobleem opzadelen zijn we straks nog verder van huis. Dankzij de acties tegen kernenergie is de uitbreiding van kernenergie een halt toegeroepen. Veel AKB-groepen in Drenthe zijn inmiddels slapende of opgeheven.
Bodem als afvalput
In 1988 organiseerde de Milieuraad (nu Natuur en Milieufederatie Drenthe) samen met het zoutkoepeloverleg een tweede demonstratie, naar aanleiding van de kernramp in Tsjernobyl. In dat jaar publiceerde de Milieuraad ook het lijvige rapport Afval in Zout. Daarin werd de gebrekkige wettelijke bescherming van onze ondergrond geagendeerd, en de overheersende rol van Mijnbouw en het Ministerie van Economische zaken aangekaart. Zout, olie, gaswinning en het dumpen van reststoffen bepaalden de afweging. Het milieu delfde het onderspit.
43 jaar later
Hoewel de bescherming van de ondergrond inmiddels beter geregeld lijkt, hangen deze dreigingen nog steeds boven tafel. Voor de oliewinning in Schoonebeek worden afvalstoffen in Twente teruggepompt naar de ondergrond, en grote en kleine gas en zoutwinningen zijn niet zonder risico. Hier zal de Natuur en Milieufederatie Drenthe dus samen met bezorgde groepen alert op moeten blijven.
Ook de discussie over het radioactief afval is nooit afgerond, omdat er simpel gezegd geen oplossing voor is. We schepen onze kinderen en kleinkinderen dus nog steeds op met een groot probleem.
Gelukkig is er in het denken over alternatieven wel aan veranderingen onderhevig. De initiatieven en mogelijkheden voor duurzame- en groen opgewekte energie groeien in Nederland als kool. Er staan enorme investeringen in besparing en verdere verduurzaming van de energievoorziening voor de deur. Er zijn dus volop mogelijkheden voor een klimaatvriendelijke toekomst zonder kernenergie waar we in Drenthe samen aan kunnen werken.
Het thema 'afval' door de jaren heen
Tijdens ons jubileumjaar blikken we terug op 50 bijzondere momenten van de afgelopen 50 jaar Natuur en Milieufederatie Drenthe.