2012 – Duurzame energie van onderop

Servicepunt voor duurzame energie van onderop

Het was een mooie zomeravond toen de Drentse duurzame energie-initiatieven voor het eerst provinciaal bij elkaar kwamen in de voorkamer van het kantoor van de Natuur en Milieufederatie Drenthe in Assen. Het was heet en benauwd, en éigenlijk was de vergaderkamer te klein voor de hoeveelheid mensen. Maar niemand vond dat erg, want de energie spatte er tijdens deze bijeenkomst, geïnitieerd door Christiaan Teule, vanaf. We waren er allemaal van overtuigd dat de energietransitie alleen kan slagen als deze gedragen wordt door bewoners en zij zelf mede vorm kunnen geven aan de plannen. Tijd om samen die ontwikkeling op gang te brengen, te houden én te verbreden. En dat doen we nog steeds!

In Drenthe werken we al jarenlang aan het terugdringen van de CO2-uitstoot. Ons streven is dat we in 2040 voor ons woongenot niet meer afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, zoals aardgas, kolen en olie. Wij vonden, en vinden nog steeds, dat inwoners een centrale rol moeten spelen bij de energietransitie naar duurzame en schone energiebronnen. Zowel bij het opwekken van duurzame energie als bij de overgang naar duurzame vormen van warmte (warmtetransitie) en aardgasvrij wonen, is deelname van inwoners cruciaal. Inwoners moeten mede-eigenaar zijn van de energietransitie.

Hierbij is een centrale rol weggelegd voor lokale energie-initiatieven van inwoners, georganiseerd in bijvoorbeeld energiecoöperaties of via wijk- en buurtteams. Zij hebben een sterke basis in de gemeenschap en werken samen aan een eerlijke en lokaal ingebedde energietransitie.

Krachten bundelen
Op die zomerse avond legden we hier samen met de eerste Drentse energie-initiatieven de basis voor, door een provinciebrede samenwerking te starten. De Natuur en Milieufederatie Drenthe startte het steunpunt voor lokale energie-initiatieven. Inmiddels wordt er samengewerkt door de Natuur en Milieufederatie Drenthe, de Drentse Kei (Drentse Koepel Energie-Initiatieven) en de Provincie Drenthe. Om samen tot succes te komen heb je namelijk goede randvoorwaarden nodig op gebied van beleid, financiering en steun vanuit bijvoorbeeld rijk, provincie en gemeenten.

Steunpunt
En dat is precies waar het steunpunt lokale energie-initiatieven voor is. Door lokale energie-initiatieven te versterken en te professionaliseren worden ze voor alle Drenten bereikbaar, zodat iedereen die dat wil, betrokken kan zijn bij de energietransitie in de eigen omgeving.
Wat in de jaren daarop volgden waren onder andere gezamenlijke inkoopacties voor energiebespaarmaatregelen, de oprichting van energiecoöperaties en de bouw van gezamenlijk zonnecentrales voor de eigen duurzame energievoorziening van een dorp of buurt. Lang leve de energiebeweging van onderop!

Groei van onderop
De opkomst van de energiebeweging van onderop was ook zichtbaar in andere provincies, waarna de Natuur en Milieufederaties in alle provincies besloten om landelijk de krachten te bundelen. Samen met de organisatie HIER kregen we ook de Nationale Postcode Loterij aan onze zijde. Zij stelde een groot bedrag ter beschikking voor de verdere steun en groei van deze beweging. Dat leidde tot de landelijke samenwerking ‘HIER opgewekt’. Deze beweging is de afgelopen 10 jaar enorm gegroeid. Er zijn in Nederland inmiddels heel veel duurzame energie-initiatieven en talloze prachtige voorbeelden van lokaal gedragen duurzame energieprojecten. De afgelopen vijf jaar is het aantal leden van energiecoöperaties meer dan verdubbeld. Het huidige aantal leden van energiecoöperaties bedraagt bijna 112.000. Inmiddels wekken de projecten genoeg energie op voor 380.000 huishoudens!
In Drenthe is de beweging uitgegroeid tot zo’n 70 energie-initiatieven. Van startende groepen tot initiatieven die zelf duurzame energie opwekken en leveren aan de eigen omgeving.

Steun van de provincie
Het belang van deze beweging wordt inmiddels breed onderschreven en ook in het energiebeleid erkend. Het beleid is nu dat bij nieuwe duurzame energieprojecten minimaal vijftig procent mede-eigenaarschap het uitgangspunt is. De provincie Drenthe steunt de beweging met ondersteuningsprogramma PLED en fondsen voor startende initiatieven. Ook in de regionale energiestrategie (RES) werken we samen met onder andere gemeenten aan een meer gedragen duurzame energievoorziening.

Lokaal gedragen betekent voor de Natuur en Milieufederatie Drenthe dat we met elkaar zorgen voor een goede ruimtelijke inpassing en een energietransitie die ook bijdraagt aan de versterking van de natuur. Zo werken we samen aan een klimaatneutrale en natuurinclusieve provincie.

Wat kan jij doen?
Wil je zelf aan de slag met een dorpsproject op het gebied van energie? Of wil je graag een bijeenkomst van het steunpunt voor lokale energie-initiatieven bijwonen?  Neem dan gerust even contact op met Peter Mol.

De Drentse initiatieven in beeld
Ben je benieuwd waar die Drentse energie-initiatieven precies zitten? Bekijk dan deze kaart!